Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Is er wel een leven zonder ruis of franje?

Dat is nu onder meer het fijnste van boeken, dat ze van een onvergelijkbare schoonheid (kunnen) zijn want het heeft misschien een poos geleken alsof er na Mercier niets meer bestaat dat de moeite van het lezen waard is, ook al heb ik dat nimmer beweerd. Pascal Mercier is filosoof maar ook een kunstenaar van de analyse, op z’n scherpst in “Perlmann’s zwijgen”. Maar met hetzelfde grote genoegen schreef ik wat me zo boeide aan “Specht en zoon”, ontstaan uit de unieke verbeeldingskracht van Willem Jan Otten. Maar nu heb ik “Ten zuiden van de grens” van Haruki Murakami gelezen en ik was meermalen werkelijk tot tranen toe ontroerd, wat een hartstocht en tederheid, wat een meeslepende liefdesgeschiedenis over Shimamoto en Hajime, Hajime en Izumi, over Haijime en Yukiko. Tot tranen toe ontroerend.
“Zelfs het kleinste foutje dat er insluipt, zit er voor altijd.” Dit ragfijne zinnetje van Shimamoto zit geweven in het hele boek, als een waarheid die in alle mensen zit, hoezeer ze hun best ook doen dat achter zich te laten, te verfrommelen, te vergeten, de herinnering brengt het zo weer terug al vlucht je naar de verste uithoek op aarde. Het staat haaks op de idee dat het leven erg maakbaar is, waarmee ik niet wil zeggen dat je je stuurman niet kunt zijn.
Een vriendin had de naam Murakami al vaak genoemd. Ze verslindt hem, zelfs of desnoods in het Engels. Als ze nu een wens mocht doen, reisde ze morgen naar Tokio om hopelijk een half uur met hem te mogen wandelen, misschien zelfs zwijgzaam. De stille hulde. Nu begrijp ik misschien waarom. Murakami is een geweldig romancier en dit “Ten zuiden van de grens” is openhartig, hunkerend, mysterieus, vertederend en authentiek. Het gaat over liefde en eenzaamheid, het is warm en wijs en geschreven met een zeer vlotte hand, alsof hij nergens heeft gehaperd. Een bijzondere vlotheid. Het verhaal kwam brullend ter wereld. (Het is niet uitgesproken of typisch Japans, waarmee ik slechts wil zeggen dat er voor Westerlingen geen drempel is te bekennen. Het is geen tempel vol wijsheden, wel een prachtig boek met herkenbare waarheden. ‘De ontdekking van het karakter’, zou ik zeggen.) Wat wél als bijzonder kenmerk speelt, is dat een gezin uit twee of vaak drie kinderen bestond. Enigst kind zijn was ‘raar’, klopte niet en betekende voor dat kind dat het gepest werd, niet geaccepteerd werd en geïsoleerd raakte, eigenlijk alleen maar pijnlijke ervaringen en emoties. ‘Eenlingen’ in deze zin herkenden elkaar vaak, zelfs als ze nog geen woord met elkaar hadden gesproken. Hajime, Shimamoto en Izumi waren enigst kind, Yukiko niet.
Het is een buitengewone spannende en subliem geschreven liefdesgeschiedenis tussen Hajime en de al genoemde vrouwen, maar vooral tussen Hajime en Shimamoto, een wederzijdse jeugdliefde die hij door verhuizingen uit het oog verloor en die hij een paar decennia later in zijn jazzclub opnieuw ontmoet en weer veroveren wil. Shimamoto, een naam om even aan te wennen maar die onvergetelijk wordt.

Haruki Murakami werd in 1949 geboren in Japan, zijn vader was een Boeddhistische priester, zijn moeder een koopmansdochter. De beide ouders van Murakami gaven les in Japanse literatuur. Murakami zelf is van jongs af aan sterk geïnteresseerd in Amerikaanse literatuur.

[© MN, over Haruki Murakami, “Ten zuiden van de grens”, uitg. Atlas. Afbeelding: Photo by Ann Mei.]