Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Dagboek Sommige mensen raken verregaand tussen wal en schip

Maandag, 12 september

Henk aan het eind van deze gang is broodmager, zijn ogen staan bol van verwarring en hulpeloosheid. Ik heb zeer met hem te doen. Hij schijnt wel bemiddeld te zijn dankzij de verkoop van een groot huis jaren terug, maar hij slijt per jaar vele kilo’s aan eenzaamheid. In zijn appartement kan een paard nog geen kwaad doen. Er staan twee versleten fauteuils, een dressoirtje, een tv en een halve eettafel, alle uit de kringloop. Hij staat voor dag en dauw op want langer houdt hij het ‘thuis’ niet vol. Hij verlaat dan het huis in de hoop her en der iemand tegen te komen voor een praatje, hoewel het geen man is vol samenhangende of geloofwaardige verhalen. Bovendien praat hij zacht in moeilijk te volgen dialect zodat je maar wat meemurmelt in de hoop dat het ergens nog iets raakt. Tegenwoordig zijn er twee punten van waarschijnlijk houvast: naar het schijnt heeft hij een ongeneeslijke hersentumor én hij verhuist vermoedelijk naar een verzorgingshuis, waarover hij nu zegt dat ze hem niet willen omdat hij te slecht zou zijn. Het is eigenlijk te ernstig om hem niet te geloven. Ik kan me gruwelijk vergissen, niet in zijn diepe eenzaamheid, maar in wie hij nu feitelijk is. Een rusteloze, melancholieke man die alles is verloren en naar wie niemand nog omkijkt? Zo wordt hier in de geesten van velen een trieste leegte teweeggebracht.
De mens moet vele machten ondergaan: de vertwijfeling, de eenzaamheid, de vervreemding, de ontreddering en de dood.

Dinsdag, 13 september

De kamer staat al direct in het volle zonlicht. Een prachtige cd op radio 4, een opera van Jean Philipe Rameau, en dan, heel opgewekt, het vioolconcert van Sibelius.
Vol trots kijk ik naar de zo mooi ingelijste ets van Marieke. Het ochtendgeluk kan niet op. Ik zou het fijn vinden wanneer ze meer van dit figuratieve, verhalende werk zou maken.
Tot mijn verrassing wordt ook nog de ingelijste ‘Madonna’ van Edvard Munch (1863-1944) bezorgd. Dit naakt, dat eerder kalmte en vertrouwen uitstraalt dan ook maar iets van frivoliteit, stelt Maria voor, hoe ongebruikelijk deze ongeklede pose ook is. Ze heeft niet de normale gouden halo, maar een rode, die liefde en pijn symboliseert, Edvard Munch zei: "We should no longer paint interiors with men reading and women knitting. We should paint living people who breathe, feel, suffer and love."
Vriend Walter komt vanavond. Hij was eerst alleen maar mijn boekhandelaar, maar onze gesprekken hebben ons aan elkaar verbonden. Tegelijk neemt hij natuurlijk de boeken mee die ik bestel. Dat zou vlotter en goedkoper gaan via Bol, maar dit is onbetaalbaar plezieriger.
Ik voel me rijk en bevoorrecht, maar ook gesloopt als ik om middernacht mijn bed instap.
Laurent Binet met zijn fenomenale debuutroman over Reinhard Heydrich – “de kwaad­aar­dig­ste figuur uit de geschiedenis” – staat nog op het lijstje, evenals Onno Blom, de vaste biograaf van Jan Wolkers, en Michel Houellebecq die al een tijd wordt vermist. Het gebeurt wel vaker dat hij een poosje onbereikbaar is, maar hij is onder de schrijvers een van de trouwste promo-bezoekers. In Nederland en België is hij echter niet komen opdagen en hij blijft ontraceerbaar.

Woensdag, 14 september

De dag van de metamorfose. De werktafel gaat bij het raam vandaan want nu benut ik overdag slechts 10% van de ruimte en zit met de rug naar al het moois toe. De tafel gaat naar een lijn op 75%, de schilderijen krijgen hun plaats en in een hoek van de slaapkamer komen nog twee extra boekenkasten. Ik ben benieuwd of het gaat lukken en of het naar m’n zin zal zijn. Het ellendigste is dat ik hoofdzakelijk toeschouwer ben. Orithia deinst nergens voor terug.
Zojuist gegeten. Orithia is naar Ikea voor de twee kasten. Naar m’n zin? Meer dan dat! Alles is te overzien, het is ruimtelijker, de zithoek is plezierig, ik kan bij de vensterbank. Mijn enthousiasme wordt echter steeds gekruisigd door de irrationele angst er niet lang meer te zullen zijn. M’n gezicht transpireert, mijn ogen vallen om de haverklap dicht van pijn en vermoeidheid. De tegenstellingen zijn ruw en groot. Waarom haal ik me dit alles op de hals? Omdat het me inspireert en zie dat het geen illusie is. Omdat ik er van geniet, - waarom dan voortdurend terneergeslagen? Het glicée van Marius van Dokkum is gearriveerd, dat moet morgen direct naar de lijstenmaker want ik had me niet gerealiseerd dat je het opgerold thuisbezorgd krijgt. Walter vroeg nog naar de vakantieplannen. Ik durf (nog) niet. We forceren niets. Het zou, zeker voor Orithia, zo fantastisch zijn als het haalbaar zou blijken. Misschien word ik ook wel geremd door het besef dat de hotelervaring zo totaal anders zal zijn dan vroeger. “Doe waar je bang voor bent”, dat zal de enige manier zijn om mezelf te verlossen.
Gisteren was een vriendin van Orithia er. Zij vertelde onder meer na vier maanden Frankrijk zó blij te zijn weer thuis te zijn, dat ze, “werkelijk waar hoor”, benadrukte ze nog, twee volle weken in huis was gebleven en zich alleen maar tevreden op de bank had genesteld. “Alleen maar om me heen kijken en het goed hebben”, en nog wat van dergelijke holle details. Het kostte haar geen moeite het overtuigend te vertellen en het kan best waar zijn, maar voor mij is het volstrekt ongeloofwaardig. Zoiets houdt ze ook vol naar O., terwijl ze urenlang met el­kaar praten. Ze is heel intelligent en innemend, maar die façades maken iemand lelijk, vooral wanneer het zo schril afsteekt tegenover het gevoel van ‘echtheid’. Lariekoek!

Donderdag, 15 september

De zon schijnt behaaglijk de kamer in. Orithia gaat straks eerst naar yoga, maar vooraf nog naar de lijstenmaker. Vanmiddag worden dan die twee kasten in elkaar gezet en wordt alles voorlopig voltooid. Aangezien er weer heel wat boeken door mijn handen gingen, heb ik er ook weer teruggevonden die ik dacht kwijt te zijn. Over mijn status moet ik maar zwijgen. Laat ik dadelijk eerst maar de al lang voorgenomen kaarten schrijven. Morgen komt Rieky. Ze heeft het al wekenlang weten uit te stellen om de ramen te doen, maar morgen moet het toch echt. Ze heeft hoogtevrees.
Ruim twee geslapen, maar zit al meer dan twintig minuten voor me uit te staren omdat ik het er niet over zou hebben. Die höhe Schmerzwelle, der Schmerz und die Ewigkeit, es ist unerträglich. Mittlerweile kommt der erste Bücherschrank. An die Arbeit, - “Ja bitte, du auch.”
Het is 21u10 en we zijn eindelijk klaar en tevreden en moe. Lola Eddie is geboren, een dochter van negen pond. Voorheen zou ik opa zijn geworden maar die rol zal ik helaas nooit vervullen. Waarom mijn leven zo heeft moeten gaan, is me een raadsel, maar goddank ben ik niet tussen wal en schip geraakt. En oma en dochter zijn zielsgelukkig, zo is het ook goed.

Vrijdag, 16 september

Rieky heeft de ramen alleen aan de binnenkant gedaan, maar daar schiet je niets mee op – ze zijn nog even smerig. Wat moet ik hier nou mee? “Dat kan Orithia dan toch doen?” “Nee, zij is mijn huishoudelijke hulp niet!”
De tijdloze pijn suddert maar door. Ze is een ongenode gast, maar woont al jaren in m’n lichaam. Zij schuilt in ieder mens. Vlijmscherp schrijft ze haar naam in mijn ziel. Voor mij is zij geen vreemde meer. Ik zei ’t al, de koploper zal wel winnen.

[© MN. ‘Les jours de l’âme’. Op de foto, dat is al duidelijk, het schilderij ‘Madonna’ van Edvard Munch (1895). Lola Eddie, wat een mooie naam. Ik zal haar de grote keramische spaarkoe nalaten en tot die tijd er telkens wat kleingeld in doen.]