Hoe het in veel verpleeghuizen was, weet ik nog uit een eigen wetenschappelijk onderzoek, maar dat dateert van 1983. Het is nu een kwart eeuw later en erg veel beter is het er niet op geworden. Dat weten we, sommigen als mantelzorger, anderen als lezer van kranten (onder meer de zogenaamde pyamadagen vorig jaar), van Feex en uit boeken, zoals bijvoorbeeld van Stella Braam over wier werk ik al enkele malen schreef. Ook over mantelzorgers bestaat veel literatuur en in mei van dit jaar hield oud-collega professor Myra Vernooy aan de Nijmeegse universiteit haar oratie ‘Het is zaliger te geven dan te ontvangen' .Ik ga daar inhoudelijk nu niet op in, maar geef een poëtische impressie van hoe een vriendin het ervaart haar dementerende partner nabij te zijn en telkens weer te moeten loslaten. Zo geef ik woord aan haar onophoudelijke zorg en verdriet.
Schrijnende liefde
Verwant maar zielsverlaten
Als ik niet bij je ben, zwerf je
willoos en zonder herinnering
in een onbekend huis, groot als een paleis.
Er is niets dat je herkent als van jezelf,
je kent wel een verlangen, “Ik wil terug naar
waar ik geboren ben, mijn familiehuis.”
Ik heb lege handen, weet je, wil je altijd
vasthouden, maar kan je niet meer terugbrengen
naar je vertrouwde verleden. “Lieverd,
kom in mijn veiligheid.” Wat kan ik weinig
uitleggen en steeds weer moet ik loslaten en
‘jouw huis is ook mijn huis’, het is waar, maar
niet de werkelijkheid, elke keer is er het verlies,
ik loop naar de lift, je onzekere, draadloze
wereldje verlatend, ik sta in een regen van tranen,
eigenlijk beiden gevangen, maar ik zou mijn leven
geven als ik wist dat je vrij zou zijn, dat is mijn vuur,
jij terug naar je ooit bezongen vrijheid.
[© MN/TdR - bij het schilderij “Verpleeghuis” van Rudolf Hagenaar.]
20 opmerkingen:
Ontroerend en prachtig geschreven en wat zal het zwaar zijn voor je vriendin om je partner zo te zien verandren. Ik maak het ook mee maar dan met mijn moeder en dat is weer heel anders!
Werkelijk wonderschoon, schrijnend en toch hoopvol door de woorden gekozen door jou dichter.
Isolde*
kippevel en tranen prikken in m'n ogen.
ook dat is Liefde...
lieve marius,
wat een ontroerend mooi gedicht,
mijn tranen mogen vrij....
xxx
klaproos
Ik kreeg kippenvel op mijn rug....Mooi geschreven dit Marius
Het is trouwens de wil van mij om niet weg te teren in zo'n tehuis dat ik daarvoor afspraken heb gemaakt..
Ik zou het niet willen voor mijzelf, maar ook niet voor mijn naasten...
hartverscheurend zijn dit soort situaties, in mijn verpleegkundige tijd heb ik op een afdeling in pzSantpoort (psychiatrische inrichting)gewerkt waar geriatrische problemen werden gescreend.Er was daar één deur! Iedereen stond daar voor die deur te huilen om naar huis te mogen,en als je door die deur wilde moest je al die mensen wegduwen. Ik droom daar nog over.Het zal wel iets verbeterd zijn maar....De schaarste van overvloed....computergestuurde operaties maar geen handen aan het bed.............woedend....
De allereerste x dat ik zo,n oord binnenkwam schrok ik me wezenloos scheefhangende gezichten, passieve of angstige ogen.lawaai, geschreeuw,.. Iemand pakte me stevig vast.. en wou me niet loslaten..gangen vol, kamers vol..schemawerk, wc ronden..
Nu is het met het kleinschalige beleid ook wat persoonlijker,en dat persoonlijker is wat ze "nodig'hebben..net als een nuttige dagvulling meer gefocust op mogenlijkheden ,dan moeilijkheden.
Laat ze hun bed zelf opmaken als ze willen en kunnen..of laat ze zichzelf maar wassen en aankleden.. kost meer tijd deze begeleiding,structuering, maar draagt bij aan de eigenwaarde.
Aan de lopende band mensen wassen, eten geven, naar de wc brengen(of niet).. kweekt passiviteit en hospitalisatie.
Ook belangrijk is betrokken personeel.. de 'vakidioten' die ik koester..zeker op kleinschalig, daar waar het om vertrouwen draait.
Want ja..vooral daar is het belangrijk om het te laten functioneren.
Er zijn plekken waar ik liever niet terugkom, maar er zijn ook plekken waar ik graag terugkom.
Motivatie op de werkvloer straalt ook terug op de bewoners..
Geen tijd?
Dat geloof ik niet, de meeste instellingen zien er prachtig uit, maar de eenzaamheid en isolement die de ziekte meebrengt is vaak groter dan nodig.
Het eten naar binnen proppen en stoppen als het niet snel genoeg gaat, om de volgende te voorzien?
vrijwilligers, familie is essentiele noodzaak.
Gelukkig zijn ze er..
Een productieve samenwerking dus..
Ook dat acht ik hoog.
productie draaien doe je in een fabriek..
FeeX
( Blij als informatiebron te kunnen dienen)
Bedankt Marius het was weer genieten van je mooie, ontroerende teksten en wondermooie illustratie erbij.
liefs
MJ
"Zo geef ik woord aan haar onophoudelijke zorg en verdriet."
En dat heb je heel mooi gedaan.
Hier 3 mantelzorgers in 3 verschillende situaties, in de familie, thuis. (Ook nog naast het fulltime werken)
Tijd dat de overheid eens goed verloont want de thuiszorg stimuleren ze zogezegd, maar dan wel zonder middelen. Chapeau voor alle mantelzorgers ! Die kunnen nooit genoeg in het zonnetje worden gezet !
Mooi je gedicht en de "omgekeerde inleving" daar denk ik dan aan Hersenspinsels van Bernlef. Las ik graag.
Zo teruglezend.. neemt niet weg dat ik alleen maar negatief ben..over de zorg,al vind ik de zorg zorgwekkend.Azora doet het goed, en waar ik nu werk..is er verpleegtehuiszorg en thuiszorg.. De mensen komen buiten, is betrokken personeel.
En kent mijn baas mijn naam...
Soms zijn de werkomstandigheden niet optimaal in de zorg, soms is dat ook structueel,het is en blijft mensenwerk, en heb ik ook op deze log geleerd ook zo te benoemen,dat zorg een groot begrip is, zorgen vóór, zorgen dát, zorgen óm..zijn facetten die daarin van belang zijn.
Een beetje begrip, een beetje aandacht, of tijd, is daarin essentieel.
Thuis of in een tehuis vertrouwen en veiligheid.. dat zijn de kenmerken van góede zorg..
gezondheid en zelfredzaamheid zijn niet altijd vanzelfsprekend.. de zorg daarin zou het wel moeten zijn..maar niet vanzelfsprekend, daar valt nog veel te verbeteren.
FeeX
blijft een mooi beroep..als het functioneert.
Dit wondermooie gedicht doet me naar adem happen, lieve Marius. Temeer omdat ik zo iets in mijn familie kén, en dus weet hoe het voelt. Het is met geen pen te beschrijven.... Maar zoals jij het tóch doet bewijst eens te meer wat 'n fantastisch poeet je wel bent!
OT: veel moed gewenst met de sinterklaasrijmpjes *wink, big smile*
Prachtig Marius. Ik maak het in mindere mate ook mee in mijn familie.
Wat een prachtig gedicht, helemaal waar. Ik heb zelf mijn man naar een verpleeghuis moeten laten gaan (hij had Alzheimer) omdat ik kanker kreeg en geopereerd en behandeld moest worden.
Toch wil ik een lans breken voor verpleeghuizen. Waar mijn man was was het wel de triestheid die ook uit het gedicht spreekt (de onbekende omgeving, je niet thuis voelen, maar dat houd je in het beste verpleeghuis) maar verder alle lof. Bij voorbeeld: verpleeghuisarts was tegen fixeren en dat zou ook nooit gebeuren omdat ik dat niet wilde. Hij had een grote kamer voor zich alleen waar we allerlei spulletjes van thuis hebben neergezet. Toch ging hij snel achteruit want thuis had ik een vaste leefstructuur waarin hij zich veilig voelde en nog lang - onder begeleiding - heel veel zelf kon. Ik heb daar een boek over geschreven dat in oktober is verschenen en enthousiaste reacties krijgt. Het heet: 'Bij jou ben ik veilig' en beschrijft o.m. wat ik deed om hem zo lang mogelijk zeflstandig te laten functioneren. Toen dat in het verpleeghuis wegviel kon hij na ca. 2 maanden vrijwel niets meer zelfstandig. Heel triest, wat mij veel verdriet deed en schuldgevoel gaf. Vandaar het boek dat me geholpen heeft een en ander te verwerken. Het is verschenen bij Free Musketeers in Zoetermeer.
Thea Wamelink
1 december 2008
Veel zorg wordt vakbekwaam gegeven, en als tijd en geld niet de bepalende factoren zijn in de zorg, en er weer ruimte is voor de liefde voor het vak, dan zou het allemaal goed komen.
U is een goed mens, Marius, maar dat zijn alle dichters, laat dit een feit lijken. Maar zelfs dichters kunnen deze ruwe planeet niet bijslijpen, edoch, u probeert maar dat zegt niets over de herfst, want ook dit jaar is die gewoon weer winder geworden.
> Dank allen. Natuurlijk is de tragiek niet geheel toe te schrijven aan het verpleeghuis, die is grotendeels inherent aan de aard van de ziekte. Maar de huidige en al lang bestaande structuur zorgt over het algemeen wel voor een leefklimaat dat - eufemistisch gezegd - ons afschrikt in plaats van hoop geeft. Het is niet inherent aan het verpleeghuis op zichzelf dat het gaat zoals het gaat. Het verdubbelt vaak het verdriet.
De toestand in verpleegtehuizen zou zo vele beter moeten...maar de regering doet er niets aan
tranen barsten uit mijn ogen brrr
Die lege handen, en toch die liefde, en het geven, je beschrijft het zo volkomen, het zorg dragen, dank je Marius.
Wat beschrijf en dicht je hier mooi hoe het voelt om alles wat je denkt te zijn te moeten verliezen en hoe de ander hulpeloos toe moet kijken.
Een reactie posten