Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Al tastend gaan wij voorwaarts
Her-inneren is zwaar werk

Toen ik nog helemaal niet wist dat ik weldra afscheid nemen moest en een week later mijn broer in de kerk hoorde zeggen, ‘Ik bouw een monument in mijn hart’, dacht ik dat wanneer iemand dan zó dichtbij is, is ze ook niet werkelijk weggegaan. En nu zijn we alweer vele dagen en nachten verder en zijn wind en regen over haar graf gegaan, ‘terwijl je hier bent, in mijn hart en niet gegaan’.

Juist in die voorafgaande week schreef ik dat het me zo benauwde, alsof het lot al hollend naar mij op weg zou zijn, steeds vaker, ook dicht in mijn buurt, te horen over ernstige ziekte en sterven, terwijl er geen ‘gouden lot’ bestaat waarop staat dat je er aan ontsnappen zult, terwijl het zo gewoon is omdat het iedereen overkomt. Ik herinnerde me, dat de zo jong gestorven Patricia de Martelaere schreef, dat “het zinloos is te willen bloeien in de herfst”. Ik zocht die passage op. “(…) het niet aanvaarden zal niet alleen de loop der dingen niet veranderen, maar leidt ook niet tot inzicht in de werkelijkheid.”

De werkelijkheid. We hebben afscheid genomen van de vertrouwde zichtbare aanwezigheid, de aanraakbaarheid, van je uitbundige zintuigen, van het lichaam dat we zacht en met zoveel liefde in het graf te ruste hebben gelegd, maar weggegaan ben je niet. De dominee keek ons indringend aan en bonsde met de vuist op zijn hart. “Hiér ben je, je hebt ons niet verlaten!” Maar het blijft een ongenadig hard besef, dat ‘nooit meer zien of elkaar toelachen’, die innigheid te moeten omsmeden naar al waarin zij herinnering is.

Enkele maanden geleden heeft Erna de dominee eens gesproken, maar hij mocht het niet over God hebben. “Sorry hoor, maar nu even niet. Ik vind het oneerlijk.” Ze omhelsde het leven. Veertien dagen geleden fietsten zij en Jan nog 70 km. In de dienst vorige week zei hij: “Ze had gelijk.”
Gisteren, de dag van de zwartste tragiek ooit in de Koninginnedagtraditie, schreef een vriendin dat ze zich afvroeg of er wel een God is. “Ik begrijp niets van zijn strategie. Alle ellende in de wereld, alle onrecht en dan die verbijsterende waanzin van deze dag. Zoveel mensen bidden en willen juist het goede ....en toch helpt het geen zier."

Over de verspreiding van ziekte en ellende, daar gaat God niet over, anders zou er geen liefde, goedheid en barmhartigheid kunnen zijn. En waar die er wel zijn, daar gaat God evenmin over, anders zouden we rechtvaardigheid en de menselijke waardigheid niet kennen. En zou God over de goedheid gaan, dan zou die te vinden zijn waar die het hardst nodig is: bij de onderdrukten in Zimbabwe, bij de mensen in Darfur, bij de mensen die het recht op een bestaan wordt ontzegd. Wanneer God zou gaan over slechtheid en rampen, zou Hij niet van de liefde kunnen zijn. Hij heeft de mensen álles geschonken om te kunnen leven naar Zijn beeld.Wie of wat is er meester over de wereld? De eenvoud? De ontroering? Het idealisme? De elitetroepen? De honger naar macht en geld? Het zijn de mensen die heersen en overheersen, die koppen indrukken en negeren.

Het zijn mensen die oog hebben voor tekorten en noden en mensen die weerstand bieden en een menslievend voorbeeld stellen, het zijn idealisten, spirituele en inspirerende mensen die zich betrokken voelen bij de samenleving en die zich met het lijden van anderen weten te verbinden. En dan is er nog de schoonheid van het landschap en al wat uit mensen’s handen komt en tot de verbeelding spreekt. Soms verlangen we naar een nieuwe wereld, voorbij de onderdrukking, het geweld, de vernedering, voorbij de corruptie en misleiding en alle andere gebrokenheid. Maar er is geen andere wereld, met deze moeten we het doen.

“Hier moet ik het mee doen”, zei Erna, “het is niet anders.” Ze liet ons vaak versteld staan van het pad dat zij ging, maar hoe onmogelijk zwaar het vaak ook was, het was een pad met een hart. In haar laatste valies ligt ons heimwee geborgen.

[© MN, ‘Het onmogelijke te leven’. Citaat van Patricia de Martelaere (1957-2009) uit “De weg om niet te gaan”. Zie eventueel “Soms is er het verlangen naar een andere wereld” op deze weblog, Klimmendaal 31 december 2007. Vandaag is het 1 mei, de dag waarop mijn vader stierf, vijftien jaar geleden. Schilderij van Michal Lukasiewicz.]