De wereld en de liefde III
Wat leerden wij, mensen van mijn generatie, van de liefde in de tijd dat we opgroeiden? Doof en blind en “niets in te brengen dan lege briefjes”, thuis en op school werd er niet over gesproken. Het was een en al zwijgen. Een boekje van Bantzinger bevatte tekeningen van naakte vrouwen, een lange weg met allerlei ongeziene ontdekkingen in boeken van Lawrence, Nabokov en Wolkers. Er bestonden geen naakte mensen en over de betekenissen van liefde werd niets waargenomen. Kan ik me daarom alle gezichten, namen en gewoonten en het type auto zo goed herinneren? Het was de tijd van het Dafje en de Kadett. In 1959 reed mijn vader een Peugeot 203, VK-10-02, later een kanariegele Kever, DX-63-12, een VW 1200, JP-87-12, een Ford Taunus, HD-50-18. Volkomen oninteressant, doodgewone Hollandse kost.
Wat me niet aan besef mag ontsnappen, is dat alle echtparen uit die laan, op een enkel na, mensen zijn van vlak na de Eerste Wereldoorlog, in een moraal die ons onvoorstelbaar vreemd is maar die ze hebben doorgegeven en mede ons lot heeft bepaald. (Op een persoon na, zijn al die mensen overigens overleden.)
Hoevele echtparen, toen en ook nu weer, leven in wezen niet in wrok en wrevel?
Vlakbij huis, nog maar twintig meter fietsend op het zandpad naar de verharde weg, zag ik voor het eerst een naakte vrouw met donkere tepels en een grote bos schaamhaar, van plan zich aan de wastafel bij het raam te gaan wassen maar eerst turend naar de mooiste tuin van de laan. Ik had een donkergroene fiets met een stoer omgebogen fietsstuur en een terugtraprem en veroorzaakte abrupt het diepste remspoor ooit, de tas hing scheef onder de snelbinders. We betrapten elkaar tegelijk, het werd de bewondering van een ogenblik, zij trok met een ruk het gordijn dicht en ik maakte dat ik wegkwam, blozend van verlegenheid en verrukking. Het beeld is nooit verdwenen.
De kinderen van tegenwoordig worden heel anders opgevoed. Het bloot is in de intimiteit van het huis heel gewoon en geen enkel gespreksonderwerp is taboe. Vriendjes of vriendinnetjes gaan pas na elven naar de disco en verschijnen na verloop van enkele weken ’s morgens aan het ontbijt alsof ze tot hetzelfde gezin behoren. Op middelbare scholen behoort het vaak tot de lesstof, wordt alles illustratief uitgelegd en gedemonstreerd, wordt gewezen op de risico’s en op de kunst van het masturberen. Alle wegen naar wat verliefdheid en liefde mogelijk omvatten kan, liggen open en worden vroegtijdig met wilde onrust verkend. Sommige disco’s beschikken over een ‘dark room’. Brengt het helderheid in wat duister is?
De egalisering na de tijdperken van Dolle Mina’s en de antiautoritaire beweging heeft op alle levensdomeinen diep ingegrepen en gezorgd, zeker in het gezinsleven, voor een eindeloze overlegcultuur en zo ook is een druk geprogrammeerd leven ontstaan, dat zowel een bron zal zijn van tevredenheid en ontplooiing, als van frustratie, onzekerheid en vermoeidheid.
Er zijn vele wegen waarop de liefde niet tot een gelukkig einde kan worden gebracht. Voor kinderen worden allerlei arrangementen bedacht alsof het een nieuw project is. Sommige kinderen lijken wel gelukkig met de uitkomst, velen boycotten de regeling en erkennen de eventuele stiefvader niet want die houdt zich of te afzijdig of hangt meteen ‘de vader’ uit en geraken in een machteloze en eenzame positie, met de ouder bij wie ze wonen tussen wal en schip en de nieuwe liefde aan een zijden draadje. Het project wordt herzien of mislukt, en nog te vaak leidt het tot afschuwelijk fatale drama’s. Zo wordt liefde alom lijden.
Van welke leeftijd ze ook zijn, kinderen en hun vaak donkere smart, treffen het meest ongezouten mijn ziel.
[© MN, ‘De wereld en de liefde’ met een collage van kinderportretten uit de eigen ‘museumcollectie’ Intussen lees ik een mij ontroerend boek, namelijk ‘De stem van je hart’ van Susanna Tamaro, Poema-pocket (19de druk!).]
Wat leerden wij, mensen van mijn generatie, van de liefde in de tijd dat we opgroeiden? Doof en blind en “niets in te brengen dan lege briefjes”, thuis en op school werd er niet over gesproken. Het was een en al zwijgen. Een boekje van Bantzinger bevatte tekeningen van naakte vrouwen, een lange weg met allerlei ongeziene ontdekkingen in boeken van Lawrence, Nabokov en Wolkers. Er bestonden geen naakte mensen en over de betekenissen van liefde werd niets waargenomen. Kan ik me daarom alle gezichten, namen en gewoonten en het type auto zo goed herinneren? Het was de tijd van het Dafje en de Kadett. In 1959 reed mijn vader een Peugeot 203, VK-10-02, later een kanariegele Kever, DX-63-12, een VW 1200, JP-87-12, een Ford Taunus, HD-50-18. Volkomen oninteressant, doodgewone Hollandse kost.
Wat me niet aan besef mag ontsnappen, is dat alle echtparen uit die laan, op een enkel na, mensen zijn van vlak na de Eerste Wereldoorlog, in een moraal die ons onvoorstelbaar vreemd is maar die ze hebben doorgegeven en mede ons lot heeft bepaald. (Op een persoon na, zijn al die mensen overigens overleden.)
Hoevele echtparen, toen en ook nu weer, leven in wezen niet in wrok en wrevel?
Vlakbij huis, nog maar twintig meter fietsend op het zandpad naar de verharde weg, zag ik voor het eerst een naakte vrouw met donkere tepels en een grote bos schaamhaar, van plan zich aan de wastafel bij het raam te gaan wassen maar eerst turend naar de mooiste tuin van de laan. Ik had een donkergroene fiets met een stoer omgebogen fietsstuur en een terugtraprem en veroorzaakte abrupt het diepste remspoor ooit, de tas hing scheef onder de snelbinders. We betrapten elkaar tegelijk, het werd de bewondering van een ogenblik, zij trok met een ruk het gordijn dicht en ik maakte dat ik wegkwam, blozend van verlegenheid en verrukking. Het beeld is nooit verdwenen.
De kinderen van tegenwoordig worden heel anders opgevoed. Het bloot is in de intimiteit van het huis heel gewoon en geen enkel gespreksonderwerp is taboe. Vriendjes of vriendinnetjes gaan pas na elven naar de disco en verschijnen na verloop van enkele weken ’s morgens aan het ontbijt alsof ze tot hetzelfde gezin behoren. Op middelbare scholen behoort het vaak tot de lesstof, wordt alles illustratief uitgelegd en gedemonstreerd, wordt gewezen op de risico’s en op de kunst van het masturberen. Alle wegen naar wat verliefdheid en liefde mogelijk omvatten kan, liggen open en worden vroegtijdig met wilde onrust verkend. Sommige disco’s beschikken over een ‘dark room’. Brengt het helderheid in wat duister is?
De egalisering na de tijdperken van Dolle Mina’s en de antiautoritaire beweging heeft op alle levensdomeinen diep ingegrepen en gezorgd, zeker in het gezinsleven, voor een eindeloze overlegcultuur en zo ook is een druk geprogrammeerd leven ontstaan, dat zowel een bron zal zijn van tevredenheid en ontplooiing, als van frustratie, onzekerheid en vermoeidheid.
Er zijn vele wegen waarop de liefde niet tot een gelukkig einde kan worden gebracht. Voor kinderen worden allerlei arrangementen bedacht alsof het een nieuw project is. Sommige kinderen lijken wel gelukkig met de uitkomst, velen boycotten de regeling en erkennen de eventuele stiefvader niet want die houdt zich of te afzijdig of hangt meteen ‘de vader’ uit en geraken in een machteloze en eenzame positie, met de ouder bij wie ze wonen tussen wal en schip en de nieuwe liefde aan een zijden draadje. Het project wordt herzien of mislukt, en nog te vaak leidt het tot afschuwelijk fatale drama’s. Zo wordt liefde alom lijden.
Van welke leeftijd ze ook zijn, kinderen en hun vaak donkere smart, treffen het meest ongezouten mijn ziel.
[© MN, ‘De wereld en de liefde’ met een collage van kinderportretten uit de eigen ‘museumcollectie’ Intussen lees ik een mij ontroerend boek, namelijk ‘De stem van je hart’ van Susanna Tamaro, Poema-pocket (19de druk!).]
11 opmerkingen:
Je schetst een somber wereldbeeld. Helaas niet onrealistisch en waarschijnlijk van alle tijden op wat verschillen in de tijd na. Dat beeld is waar ons lijden vandaan komt.
Het wordt hoog tijd daar iets aan te doen.
We kunnen niet zoveel meer doen dan onszelf veranderen in ons handelen en onze beeldvorming over de liefde. Analyseren en kijken waar wijzelf ook mank gaan aan verkeerde zienswijzen en handelingen. Maar dat is meteen ook heel veel. Het zal dan hopelijk zijn weerslag hebben op onze omgeving.
Daarnaast is het zichtbaar maken van die problemen zoals jij het hier beschrijft, ook heel belangrijk.
Het hart 'herkent' meteen de goede weg, zo niet dan zat men er waarschijnlijk met het verstand of 'platweg' met begeerte teveel tussen. Liefde kan niet bestaan in constructies.
Maar dat is wél wat we kinderen zo vaak leren: alsof het geluk afhangt van methodiek en strategie.
Het leven en de Liefde zijn niet maakbaar, maar ze vloeien als water naar het punt waar de meest geschikte en dus liefdevolle bedding zich bevindt.
Men hoeft het hart maar te volgen, óf te keren op het pad van al te hardnekkige tegenslag in de liefde, want wat ons ongelukkig maakt dat herkent men wél degelijk. Mensen zijn zo geneigd juist tegen de stroom van hun leven op te roeien, dat put uit en dat maakt neerslachtig, men raakt verbitterd. Zóveel kostbare tijd van leven gaat er mee heen, met alle frustraties, vereenzaming en verzuring vandien.
Liefde ontmoeten betekent dat je wézenlijk - met open mind - met jezelf meegaat, als een open boek... als een lege kom;
klaar om het geschenk te ontvangen...het geschenk dat je in helderheid mág toevallen.
Dag Marius,
U zou een schitterende curator geweest zijn. In uw museum huist schoonheid.
Citaat:
"Het bloot is in de intimiteit van het huis heel gewoon en geen enkel gespreksonderwerp is taboe. "
Deze zin bevat een opeenstapeling van bijzondere woorden.
Hij lijkt een muur af te breken, maar ik struikel al over de drempel.
Ik prefereer een dwarse conservatief te zijn.
Zelfs in de zonde. Bewust zondigen is intenser.
(U begrijpt me wel. Met een knipoog.).
Bloot kan erg schraal zijn.
En een huis een kerker.
Intimiteit een schaamlapje.
En van uitspraken als: altijd, nooit, geen enkel ... word ik bang.
Taboe lijkt me een heerlijk woord.
Het is de sluier over een blote vrouw. De blik zonder woorden. Het gekoesterde verlangen. Het onuitgesproken gemis.
Na de opheffing van het taboe, komt het verval.
Het saaie ongeremde. De afgebladderde schroom. De ontmantelde pudeur.
Neem nu porno.
Leve de vrijheid en het verbod op taboe.
Wat zie je?
Het weerzinwekkende naakt van twee machines (het zijn zelfs geen acteurs, enkel actoren).
Geen sex, maar slaafse arbeid, geen goesting, maar tegengoesting ...
Enfin, Marius, zo kan ik me nog lang vermeien.
Maar had ik hier een fiets staan, ik zou u smeken om samen langs te rijden over het knirpend zandpad en dan krachtig te remmen.
Ik vrees voor diepe sporen.
Uvi
Somber wereldbeeld, inderdaad Elly, dat ervaarde ik ook bij dit logje.
Ik ervaar de liefde geheel anders, zoals ook mijn kindertijd en de weg naar volwassenheid, mijn persoonlijke en maatschappelijke vorming in een sterk veranderende wereld. Ook het grootbrengen van onze/mijn kinderen in het gezin, en de functie van intimiteit in de omgang met elkaar.
In de liefde van man tot vrouw ben ik altijd bevoorrecht geweest. Vroeger kort gehouden als enigste dochter tussen drie broers, maar ik begreep dat wel.
Ik ben een rebel, dus ik brak toch wel uit, hahaha.
Mijn vader kon dat heel mooi zeggen. "Jij doet het zo anders, maar ik vind dat eigenlijk geweldig".
Hij worstelde vaak, evenals mijn moeder overigens, met zijn eigen vrijheid en de keuzes die je voelt te moeten maken. Zijn/hun tijd was te ingewikkeld om uit te breken.
Het heeft mij gemaakt tot een vrouwmens met een goed en warm beeld van mannen. Ik kies alleen altijd de niet passende man, hahaha, of dat nu aan de liefde te wijten is of aan mijn goede smaak, ach ....
De liefde beleef ik vooral als fijn, leerzaam, bemoedigend en soms ook pijnlijk, ja. Maar het maakt je als mens mooier/rijker en waardevoller voor de wereld.
Het leven en de liefde dragen altijd twee kanten in zich.
Das ook goed, door het een, ontvouwt zich het andere.
De balans is de zoektocht en brengt een mens en mij veel bijzondere liefdevolle momenten/tijden.
Kom, aan tafel, de maaltijd in liefde bereidt:-))
Mooie collage Marius!
X
Cath*
even underlining nabokov, when i am not in love, in love..
ja het ging hard. in de jaren 7o. al. en toen stond het een tijdje stil, leek het wel, totdat we ontdekten dat het nog veel harder ging dan we konden hebben. en zoals met alles, lijkt terugdraaien onmogelijk.
toch hoorde ik dit zomer dat topless zonnen 'uit' was. ineens. en ik dacht, hm, wie weet ; )
Ik vind het geweldig dat je de kentekens nog weet. Menig mens zou ze al lang geleden vergeten zijn.
Bij dit logje (je eerste zin) komen herinneringen boven aan mijn grootmoeder, die naar alles nieuwsgierig was en dan ongezouten haar mening gaf, waar wij als kinderen onder mekaar, (soms, maar niet altijd in haar bijzijn)veel om gelachen hebben ;-)
Blij dat je geniet van je lectuur.
Nog een leestip : Kinders , over kinderen en hun badwater / Eric de Kuyper. Echt heel mooi, in zeer fijne aandacht voor het kind.
http://www.ouders.nl/xkuyper.htm
Dag Marius,
eindelijk ben ik nog eens tot hier geraakt. Ik apprecieer het dat je de tijd neemt af en toe eens bij mij te komen lezen :-)
Ik heb met aandacht je boeiende teksten over de liefde gelezen.
Wat voor mij essentieel is in een relatie, is het feit dat het 'goed' aanvoelt, dat je het gevoel hebt dat je op de plaats bent waar je hoort te zijn en wil zijn. Dat besef is een sterke basis waarop je kunt bouwen.
Groetjes :-)
Van welke leeftijd ze ook zijn, kinderen en hun vaak donkere smart, treffen het meest ongezouten mijn ziel....
En die schitterende zin treft mijn ziel ook lieve en begenadigde dichter!
Zoals anonymus zo treffend schreef: U zou een schitterende curator geweest zijn. In uw museum huist schoonheid.
Wat ben ik toch blij dat ik jou ken... je verzoent me met de mensheid, die zo mensdom kan zijn!
Een reactie posten