Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Armação de Pêra

Mijn lichaam houdt me wel vast, maar ik ben er ook nog. Wat bedoel je? Precies wat ik zeg, dat ik me niet willoos hoef neer te leggen bij wat het lichaam me te verstaan geeft. Als ik maar lang genoeg denk dat alles voorbij is en dat ik als een vlieg in dit doosje hoor te rond te hangen, dan zal er ook werkelijk niets meer gebeuren. Haal je toch niets in je hoofd lieverd. Jawel, juist wel, ik weet alleen nog niet hoe ik ’t zal aanpakken. Ik heb een vrije wil Serpil. Ja, theoretisch. Nee, ook hier en nu, kom, dat is het thema van De nachttrein naar Lissabon.

Die roman van Pascal Mercier? Ja. Maar waarom die roman erbij gesleept, die gaat toch over die arts, over Amadeu de Padro? Het is toch geen filosofieboek? Serpil keek me fronsend als bij een onoplosbaar raadsel aan met haar blikvangers van ogen, even donker als haar ravenzwarte lange haren. Haar ogen, gloedvolle stralen, geen verblindend licht, maar een zacht, mild licht. Zal ik nu eerst eens koffie halen? Nee dank je, we zitten tot 30 augustus in de Ramadan. Vertel nou over Mercier.

Ja. Die Amadeu is natuurlijk een heel intrigerend en onvergetelijk personage, maar eigenlijk gaat het om die leraar klassieke talen, de verpersoonlijking van de grijze muis, Raimund Gregorius, zoals de roman feitelijk een zoektocht is naar vrijheid. In Gregorius, een man van wie geen sterveling ooit zou denken dat hij de latten zou nemen, even onberispelijk als onveranderlijk, heeft Mercier het tegendeel voortreffelijk uitgebeeld. De man verlaat abrupt alles en iedereen. Heel zijn geordende leven hangt Gregorius aan de kapstok, grijpt zijn jas en, zonder iémand in te lichten, nog diezelfde nacht reist hij van Bern naar Lissabon. De vrije wil Serpil.

Wil jij ook naar Lissabon? Dat is onmogelijk. Ik wil naar de Algarve, naar Armação de Pêra. (Het zou evengoed Lanzerote of Malta of West-Kreta kunnen zijn.) Het is inderdaad de vraag hoe het onmogelijke te doen kantelen, - maar dat is ook niet het feitelijke doel. Ik creëer graag een soort landkaart van verlangens, fantasieën of verdwijnpunten, het imaginaire trekt me weg van al dat me voor even meer dan genoeg is. Er is heel veel dat ik ontzettend mooi vind, maar daarom hoef ik het nog niet te hebben. Door, zoals hier, te fantaseren, overstijgt het de herinnering of het vernieuwt die want ik wil geen nabootsing en de fantasie lijkt wel sterk op een hartenwens, maar behoeft geen vervulling want de vele realistische obstakels zouden alles slechter doen uitpakken zodat ik mezelf zo’n laatste reis niet eens zou willen herinneren.

Maar ik sluit niets uit. Ik geloof dat ik op een rustiger pad ben uitgekomen, een pad met een hart. De specialist heeft me opgegeven, ik niet. Wanneer je er niet zo op gefixeerd bent, kan het zomaar zijn dat iets van het onmogelijke toch blijkt te kunnen kantelen. Hier bij de voordeur van het gebouw staat een rode Easy rider, een elektrische ligfiets en telkens vraag ik me af of die fiets niet het ultieme antwoord zou kunnen zijn op mijn beperkingen en mijn grote behoefte aan mobiliteit. Komende dinsdag wordt de nieuwe cabrio gebracht en ingesteld, en dat is meteen dé gelegenheid er met Petra over te bomen.

Ziedaar, de oude dichter, fietsend langs de groene stranden van de Achterhoek, hij waagt het zelfs naar Aerdt te fietsen, dat zou toch het summum zijn want het fietsen, zie hoe behendig hij al is, het fietsen renoveert zijn spieren. Lot en noodlot zijn niet hetzelfde. Zie, als hij is afgestapt, gaan zijn voetstappen een recht spoor. Kent hij geen huiver meer? Het loslaten van het opeengestapelde ‘voorbij’ is de enige kans op verandering of groei.

Intussen heb ik het tweede deel, zo’n 100 pagina’s, van Nicolas Bouvier ook uit, maar het gekke en vervelende is dat het me helemaal niet kon bekoren. Hij verbleef enkele maanden op Ceylon, het tegenwoordige Sri Lanka, in het stadje Galle bevolkt door hopeloos indolente en bijgelovige mensen, van wie hij enkele op weergaloze wijze portretteert. Er is veel zwarte magie en hekserij. Zelf leeft hij in waanzinnig makende eenzaamheid, in gemis, in een diepe depressie; deze zelfvervreemding, het bestaan als volstrekt zinloos ervarend, de hitte en het geldgebrek, dit alles kan dit zogenaamde vervolg ook godsonmogelijk doen evenaren met De wegen van de wereld. Ik zou het (De schorpioenvis) nog een keer moeten lezen om het werkelijk te begrijpen want ditmaal was ik zeer van slag door het zo heel andere karakter. En nu? Nu ligt er opnieuw een schitterend en gevarieerd boek op mijn leesplank: De wolken van Hugo Claus, een juweel van een (gebonden) uitgave van de Bezige Bij .

[© MN, ‘Fantasy of the day and other musings’. Photo: “Farewell” by Anette Tyler.]