Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Dagboek Mijn scherven bijeenrapen en daarmee een vesting bouwen? Naar HC

Donderdag, 18 augustus
Moet dringend wat correspondentie doen, maar stel het uit en ga verder in De wolken. Vanmiddag met de luxe taxi naar psychotherapie. Zaterdagavond ga ik op bezoek bij mijn jongste zus die hier vlakbij woont, ik denk in de villawijk. Grada gevraagd of ze zich ongelukkig voelde met mijn houding naar WMO, ‘want jij hebt vaak met ze van doen en wil je niet in verlegenheid brengen.’ Ze verzekerde mij dat het goed was, dat het maar eens tot hen moet doordringen, dat het van de gekke is dat je telkens over alles zó in gevechtshouding moet staan. Ik heb steeds ijskoude voeten, over de rest zwijg ik maar. Sylvia Kristel gedraagt zich als een gearriveerde diva, houdt van welstand, leeft in erotische weelde. Als iets mislukt, gaat ze zenuwachtig lachen of trekt rare bekken. Zij was een snobistische frivole freule met wie Hugo niet kon praten. Het kon niet anders dan hautain, kil en triest eindigen. Een foto van beiden op p. 263 spreekt boekdelen. “Honderd miljoen sexual acts in de wereld per dag. Eén sexual act burns up tweehonderd calorieën.” (p. 268).
Orithia en ik hebben een innige band gelijk een boeket rozen die nooit meer verwelken kan, en toch zijn ze niet van plastic of ander surrogaat. Gek, ik voel me niet gerust op mijn leven, toch gaat het best, uitgezonderd dit benauwde weer. Ik ga naar beneden, Trip taxi komt zo en Elise verwacht me.
Na de laatste therapiesessie – Elise noemde me ‘sterk gegroeid en weer zelfbepalend’ – Claus gelezen tot aan het kleine slotdeel Gedichten, p. 312. Ik vind het als boek oogstrelend, met een onweerstaanbare sterke inhoud alsof je zelf waarneemt dat hij in de spiegel kijkt. Het is 17u40, ik ga naar mijn Indische maaltijd.
Elise, een sterke, oprechte vrouw, toonde zich licht droevig gestemd, maar tevens trots. Ik bedankte haar voor “hoe je er voor me was en nooit schroomde me te confronteren met welke betekenisgeving ook.” “Jij, voor je vertrouwen en moed, en weet dat we die pijn nooit kunnen opruimen.” “Ja, ik hou de handen aan het stuur, zoals vroeger boven de lakens.” Ze proestte het uit.
Een grillige bliksem scheurt het grijze hemellaken onder welgevulde wolken. De avond daalt op de aarde. In een weemoedig gedonder wacht ik op een nieuwe dageraad.

Vrijdag, 19 augustus
Orithia was gisteravond naar een concert, dus las ik het laatste deel van Claus (1929-2008). Werkelijk schitterend. Een van zijn laatste motto’s gaat over dementie en geeft denk ik zijn hoofdmotieven voor euthanasie. “Alzheimer vernietigt: memorie, cognitive abilities, judgement.” (“De wolken. Uit de geheime laden van Hugo Claus”, De Bezige Bij, 2011). We dronken gelukkig nog even een nacht’borrel’; zo eindigt een gezo(e)nde avond.
Vandaag maar niet lezen, eerst wat andere noodzakelijkheden, zoals ik zei, correspondentie. In de ochtend komt nergens iets van, de huishoudelijke hulp is hier, van negen tot twaalf. Morgen, of misschien al vanavond, begin ik aan een nieuwe pil: Het meisjeseiland van Rudy Kousbroek, die vorig jaar overleed en toch wel als een van de grootste essayisten van Nederland wordt beschouwd, mede doordat geen fenomeen voor hem een onbetreden terrein bleef. Dit boek heet een verzameling van zijn mooiste werk.
Dikke bewolking opent de dag.
Vanmiddag een uur geslapen

‘Het meisjeseiland’, zou het – “want het bestaat echt, in de Indische oceaan, ik ben er zelf geweest” (RK) - door een matriarch geleid worden, zoals in het dierenrijk bij olifanten, bijen, mieren en bonoboapen? Er bestaan geen foto’s van, het bestaat niet, niet dan louter in het brein van mannen en dan steeds versmald tot de liefdesbeoefening, zoals ten tijde van keizer Tiberius op het eiland Capri. Bij Rudy is het pure fantasie, waar hij als twaalfjarige jongen vluchtte van de voetballerkostschool op Sumatra met behulp van een zelfgebouwd hefschroefvliegtuig, een replica uit een van de verhalen van Jules Verne. Maar volgens een vriendin van Rudy gaat het om het bij het Gardameer gelegen eiland San Pancrazio waarover Robert Landmann in 1973 een boek schreef, Ascona – Monte Verità. Een ander modern literair voorbeeld komt van de hand van Milan Kundera, The book of Laughter and Forgetting. (Ik zou eigenlijk even het boek van Houbellebecq moeten inzien, dat boek over Lanzarote, maar mijn hoofd …). Neen, een echt meisjeseiland, alle zogenaamd evocatieve foto’s ten spijt, bestaat niet. In een ver verleden zijn er wel twee voorbeelden van een gynarchie (een door vrouwen geleide staat), namelijk de farao Hapsjepsoet van Egypte en de tsarina Catharina II van Rusland, vrouwen die geen moeite hadden met het uit de weg ruimen of laten martelen van tegenstanders en ‘dissidenten’ (Wikpedia). Naar het schijnt, is het matriarchaat voor de meeste feministes ook heus niet een ideaal. Veel afbeeldingen van het vrouwelijk naakt in de fotografie en schilderkunst, niet direct het expliciete naakt van Lucian Freud (1922-2011), hebben iets magisch en zijn als een uitgestrekt landschap waar je nooit op uitgekeken raakt. Ze geven je de sporen naar dromen en fantasieën die je overtuigen van schoonheid in een vaak lelijke wereld. L’inspiration sacré, daaraan moet ik denken, dus aan Jan Toorop.
Ik schrijf in de rustige zonneschijn. Op precies dezelfde tijd als gisteren ga ik naar mijn rijsttafel. Almhof roomyoghurt toe, gemaakt van alpenmelk. Als ik een paar uur later boven bij Orithia ben, zit ik loge en aanschouw een lucht die ons als een strak gespannen linnen doek omhelst. De kern is van het felst denkbare violet, een diamant die aan weerszijden tot het zachtste is uitgeveegd en eindigt in een dunne lijn, ergens vastgehaakt in al het antraciet er omheen. Zo zacht dat de dag vanzelf eindigt in een kus, goodnight my dear.

[© MN, ‘Les jours de l’âme’, (oder ’das Insel der Seligkeit’). Photo: Red fox at sunset by Lise de Serres.]