Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Familie van de mensheid

Soms zou je een boek in je broekzak willen stoppen en daar niet meer vandaan laten gaan omdat je het eenvoudige gevoel hebt dat je ervan houdt. Ik schreef al eerder eens een lijst van favorieten en weet dus dat het niet gaat, dat elk boek weer ergens in de kast gaat hoewel vele lange tijd op mijn tafel blijven. Ik tel hier zeker vijf stapels. Het zijn schrijvers die me boeien, een spiegel voorhouden, me inspireren, die iets te vertellen hebben dat ik nodig heb voor mijn denken, dat ik herken, niet als eigen taal, maar als deel van mijn hart. Zo blijft William Soutar hier liggen (op wie ik de komende week nog wel terugkom), het nieuwste dagboekdeel van Hans Warren en ook de virtuoos geschreven roman van Dezsö Kosztolànyi, “De bekentenissen van Kornél Esti.” Vandaag moet ik iets schrijven over Eric-Emmanuel Schmitt (1960), over Milarepa, de eerste van de vier novellen uit zijn Cyclus van het onzichtbare.

Nee, hij had misschien niet de pure spierkracht van sommige anderen als ze tegen de wind in fietsen, hij stond dubbelgevouwen in de wind, ergens in een berglandschap zo rood als de ondergaande zon, en verderop zwierf hij dan langs wegen en paden, vreemd vervuld van haat, op zoek naar een man die hij wilde doden. Nu ja, zo begon Simon’s droom, gewoon op een kamer in Montmartre, maar ook een droom die een tweede werkelijkheid werd, elke nacht opnieuw. Simon, een Parijse jongeman, is de reïncarnatie van de oom van Milarepa, de beroemde Tibetaanse kluizenaar uit de elfde eeuw die een onverzoenlijke haat jegens zijn neef koesterde. Om te ontkomen aan de kringloop van wedergeboorten – “en niet te eindigen als vlo of als strontvlieg” - moet Simon het wedervaren van deze twee mannen vertellen, en daarin ontstaat de verwarring. Hij identificeert zich zo sterk met hen dat hij niet meer weet wie wie is. De ene en de andere identiteit worden door elkaar gehaald.
Het is een boeddhistisch verhaal over de weg naar wijsheid. Soms las ik een paar pagina’s opnieuw en uiteindelijk heb ik denk ik begrepen dat het verhaal gaat over het loslaten van je ego – het stáát er ook: “… muilkorf je ego” – los van oordelen en etiketten, van grenzen tussen goed en kwaad, van honger naar macht en bezit en (dus) ook van zekerheden waarmee we ons omringen en denken veilig te stellen. Het is een verhaal, dat laat zien dat haat is te overwinnen. We zijn niet alleen familie van onze familie, we zijn ook familie van de mensheid.
Onze eigenlijke identiteit ligt dieper of elders dan waarin we onszelf denken. Ik vind dat vaak wel een moeilijk facet, maar daar gaat het in het boeddhisme over, over de verbinding met alles en iedereen. Dat is tegelijkertijd de grond van het zo wezenlijke mededogen. Die nadruk op compassie vind ik het mooiste en als ik even terugdenk aan het verhaal over Romain, dan zou ik zeggen, dat compassie belangrijker is dan liefde want liefde blijft vaak binnenshuis.

“Dank je wel neef.”
“Ik ben je neef niet. Dat was ik, maar ik ben het niet meer. De kleine Milarepa is ver weg, heel ver weg, in een verleden van vlees en bloed waar ik niets meer mee te maken heb. Ik heb geen familie meer via het zaad; de enige familie die ik heb, is de mensheid.”
[Eric-Emmanuel Schmitt, Milarepa, Atlas, 75 pag. Photo: “Compassion” by Jodigital.com.]