Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Zachtmoedigheid overwint de eenzaamheid

Wat is de kern van de boodschap ‘ik heb er mijn oordeel over’? Is dan elk praten, elke uitleg niet meteen overbodig? Bestaat het ‘eigen oordeel’ alleen uit wat ik zelf denk, afgaande op ervaring, waarneming, intuïtie? Als dat de kern ervan is, of het eigene, dan kunnen we stil, als het ware sprakeloos, door het leven gaan. Er is in elk geval geen discussie, geen strijd, geen kans op wederzijds begrip, op verandering. Het in die zin starre oordeel, streng, hard en gesloten, maakt de mens over wiens lippen het komt onbereikbaar en zet de ander op afstand. De koude eenzaamheid is niet uit de lucht, maar heerst en kan leiden tot een vlucht.
Het wonderlijke is, dat een aanvankelijk bedacht en beleefd oordeel veranderen kan wanneer we de zienswijze van de ander er in willen betrekken, tenzij die ander geen sterke argumenten heeft, geen uitleg die overtuigend is, geen respect toont en er op uit is zijn gelijk te halen. Dan is er de situatie van twee kemphanen. Het ‘oordeel’ kan onwankelbaar blijken, zeker als het gebonden is aan levensbeschouwelijke principes, maar het kan ook kantelen: open blijken voor nuanceringen en toegankelijk voor een compromis. Het keert zich naar de ander, uit de wil en de moed, het verlangen en de betrokkenheid, door wat het ‘eigen oordeel’ leek te verbinden aan de visie van de ander: voor mij is dat de weg bereiden naar mildheid, naar saamhorigheid, naar liefde.

[Wie zachtmoedigheid associeert met ‘soft gedoe’, kan zich afvragen wat het tegenover­gestelde van zachtmoedigheid dan betekent en bewerkstelligt. Is dat niet ‘de oorlog’, wreedheid, ruwheid, verhard zijn. En zijn agressiviteit en woede niet vaak vooral een zwakheid? Zachtmoedigheid is een kracht, en ligt dicht in de buurt van liefde. Cesare Pavese schrijft in Leven als ambacht: “Je zult bemind worden op de dag dat je je zwakheid zult kunnen tonen zonder dat de ander daarvan gebruik maakt om zijn macht te benadrukken.”]