Het onbenijdenswaardige bestaan IVHet hebben van persoonlijke relaties (niet noodzakelijkerwijs een vaste partner, al is dat voor vrijwel elke dakloze een van de idealen die hij koestert) leert ons niet alleen onze afhankelijkheid ervan, maar ook het verschil met andere relaties, het leert ons hoe relaties te onderhouden en het zegt iets over onze plaats in een sociaal verband, onze gehechtheid eraan.
Het hebben van een huis betekent niet slechts de waarborg van onderdak, maar voorziet ons in een onmisbaar privé-domein dat we zorgvuldig moeten beheren (en verdedigen). Het hebben van een baan of het volgen van een opleiding reguleert ons dagelijks leven, geeft er (naast hobby’s) inhoud aan en perspectief. Het ‘hebben’ van deze territoria vormt onze identiteit, appelleert aan onze verantwoordelijkheid en is in de meeste gevallen ook bepalend voor de zingeving aan ons bestaan. Territoria zijn ons bestaan (een mooi begrip, territoria, zo’n twintig jaar geleden geïntroduceerd en uitgewerkt door Paul Heydendael). Wanneer we voor niemand en nergens meer nodig zijn, valt niet alleen elke ordening weg, maar verdwijnen identiteit, zingeving en toekomst in het niets.
Alles dat met het beschikken over territoria ‘gegeven’ lijkt, verdwijnt als sneeuw voor de zon wanneer men ze verliest. Het verlies stuurt alles in de war. Men is niet alleen de persoonlijke ambitie of betekenisgeving aan het eigen leven kwijt, maar ook de zorg voor dit eigen leven, en de hulpverlening weet er evenmin nog raad mee. “Dat tekent de discontinuïteit en bedreigt in hoge mate de identiteit”, zegt Heydendael. Het meest ernstige is dat er geen anderen meer zijn met wie hij wezenlijk deelt. In dat opzicht is de thuisloze man of vrouw een woestijn in zichzelf.
[Schilderij “Verantwoordelijkheid, verbondenheid en zingeving” van Koen Lemmens.]
2 opmerkingen:
Bij de term territorium denkt bijna iedereen aan dieren.Alsof mensen geeneigen gebied hebben. Nou, als er een soort is op deze aarde met een territorium , zijn het mensen! We noemen het niet zo, maar handelen er zeker wel naar. Sterker nog, als het om vergroten en verdedigen gaat, zijn wij de besten.Maar ook de besten als het om mede-territoria gaat? Dat is steeds de vraag.
Heel vaak zeker wel; eigenlijk veel meer dan we denken of beseffen.Maar, in vele situaties kunne wij het , in tegenstelling tot de meeste dieren wel laten afweten. Dat typeert de mens als een bewust-denkende -en handelende soort, die ook daarom anderen kan buitensluiten, met opzet en vaak niet opzettelijk. Daarom, omdat wij vele territoria niet bewust willen of zelfs kunnen schaden, moeten wij bewust ons eigen terrorium delen met anderen. En dat is vaak niet gemakkelijk. Dat delen met anderen is anders dan bij dieren die zulks bijnba uitsluitend met hun instinct doen. dat insticnt hebben wij echter ook, doch het moet steeds worden aangevuld met verworvenheden die wij moeten leren. Enfin, denk eens over het leren, en over het bij-pleren aan anderen die dat niet zo hgoed kunnen om welke redenen dan ook. Hulp geven is in mijn ogen dus leren.
PaulHeydendael
Ja, het blijft een begrip met veel 'perspectieven'. Anderen die 'het' niet zo goed kunnen, 'leren' vooral van de manier hoe je met hen omgaat. En verder ... chaos, hel en paradijs, het is het allemaal (niet om het daarmee nu af te doen). Groet, M.
Een reactie posten