Whisperings of the Soul. Een weblog over de hobbelige, onvoorspelbare weg naar ouderdom.

Het onomkeerbaar eenzaamste moment
Twee dagen voor kerstmis.
Tranen van verdriet, van tevredenheid en trouw.
Hoe zij op bed lag. Mooi, ontroe­rend mooi, met haar oorspronkelijke gezicht van liefde. Hoe vreemd is de dood. Ooit moet ze heel gelukkig zijn geweest dat juist nu haar gezicht op z’n mooist lijkt te­rug­gekeerd. Zo bewees zij zichzelf, na 86 jaar, haar laatste eer. We wisten het, het drong langzaam tot ons door, we zullen haar nooit meer zien en met haar praten. Nooit meer. “Je kunt het leven, die éne enkele koetsrit, niet over­­doen wanneer het eenmaal voorbij is”, schrijft de Turkse schrijver Orhan Pamuk in De witte vesting. “Dit is het eind van het kluwen, meer zit er niet op”, zei De Montaigne.
Zonder de dood geen leven. Ooit eindigt alles. Alle vragen, alle proble­men, alle geluk.

Cremeren, nog slechts een urn vol as, gewichtloos vergeleken bij de mens die er uit gebouwd was – het is maar het lichaam, het stoffelijke, de geest is al lang elders. Wáár, dat weet men gewoonlijk niet. Is de geest bij God? Ik weet het evenmin, maar geloof vast dat de geest als het ware bij ons is komen inwonen en dat het de herinnering is waar ze verblijft. Zo herinneren wij haar in allerlei gedaanten en die ge­daanten zullen in de loop der tijd ook weer veranderen. Het geheugen is het leven. Wat zouden we zijn zonder? Chateau­briand: ‘ons bestaan zou niet méér zijn dan de opeenvolgende ogenblikken van een voortdurend wegvloeiend heden; het ver­leden zou wegvallen.’ Elk afscheid betekent de geboorte van een herinnering (Dali). Coetzee schrijft in De langzame man. “Zij in wier leven je wordt geboren gaan niet heen. Je draagt ze met je mee, zoals je hoopt dat jij zult worden meegedragen door hen die na jou komen.”
De dood is het ogenlik dat we het leven kunnen overzien omdat er niet méér van zal komen.
[IM Riet Christ-van Haaften 23.XII-2005. We gedenken haar vandaag, en petite famille, zoals we dat elk jaar weer zullen doen. Afbeelding "Gods love", van wie onbekend.]